Instalacja elektryczna w domu jednorodzinnym – informacje podstawowe

Dobrze przemyślane, a zarazem bardzo precyzyjne rozplanowanie instalacji elektrycznej stanowi jeden z kluczowych elementów budowania domu jednorodzinnego funkcjonalnego i w pełni bezpiecznego. Jakie kwestie są szczególnie istotne podczas projektowania i późniejszego wykonania instalacji elektrycznej? Zapraszamy do lektury.

Przyłączenie sieci elektrycznej do działki

Trudno sobie w dzisiejszych czasach wyobrazić brak dostępu do energii elektrycznej, a tak właśnie się stanie, jeżeli zapomnisz o wykonaniu przyłącza energetycznego, które łączy zewnętrzną sieć elektroenergetyczną z konkretną instalacją na działce budowlanej. Wszelkie formalności i obowiązki dokładnie reguluje prawo energetyczne. Twoim obowiązkiem jest zgłoszenie takiej potrzeby do zakładu energetycznego oraz uiszczenie opłaty przyłączeniowej. Natomiast w gestii zakładu energetycznego pozostaje doprowadzenie tegoż przyłącza do granicy działki, które musi mieć zakończenie w postaci skrzynki ZK. Trzeba jeszcze wykonać przyłącze od skrzynki do budynku, czyli wewnętrzną linię zasilającą, a to już oczywiście zadanie dla elektryka. Na co musisz zwrócić uwagę?

Na pewno na formę przyłącza. Wątpliwe walory estetyczne oraz niski poziom bezpieczeństwa to dwa czynniki, które spowodowały odwrót od wcześniej masowo stosowanych przyłączy napowietrznych. Co mamy w zamian? Przyłącze kablowe z prądem doprowadzonym za pomocą podziemnych kabli. Ważna uwaga – przebieg okablowania musi zostać naniesiony na geodezyjną mapę działki, a ponadto należy zachować stosowną odległość od pozostałych instalacji (gazowa, wodna).

To nie wszystko, ponieważ niezbędne okazuje się wyliczenie zapotrzebowania na moc. Od czego zatem zależy moc przyłączeniowa? Od dwóch rzeczy, a mianowicie od ilości oraz mocy wszystkich planowanych urządzeń elektrycznych. W praktyce wygląda to tak, że zapotrzebowanie na moc dla domu jednorodzinnego zazwyczaj wynosi od 10 do 15 kW., przy czym odpowiedzialne za największy chwilowy pobór energii elektrycznej są wszelkiego typu urządzenia grzewcze, a więc grzejniki ścienne, ogrzewanie podłogowe, przepływowe ogrzewacze wody, ale także kuchenka elektryczna. Warunki przyłącza z reguły mają nieco zawyżone parametry. Bardzo ważne, aby jednak z tym nie przesadzać. Po pierwsze, automatycznie wzrastają koszty. Po drugie, w wielu przypadkach można spotkać się z odmową większego przydziału mocy, co wynika przede wszystkim z kiepskiego stanu technicznego sieci niskiego napięcia. Jeżeli moc znamionowa nie przekracza 1 kW, to w ciągu 30 dni należy się spodziewać wydanych przez zakład energetyczny warunków energetycznych. W tym dokumencie zostaje przedstawiona metoda zasilania domu i parametry techniczne przyłącza. Jednocześnie podane są informacje na temat rodzaju przyłącza oraz jego umiejscowienia na działce. Oczywiście jest także uwzględniony koszt, a ten zależy nie tylko od rodzaju przyłącza, ale również jego długości. Ważna uwaga – standardowa długość ma do 200 m, a każdy metr dodatkowy oznacza wydatek nawet do 80 zł (zależy od ustalonych przez danego dostawcę stawek). Ważność warunków technicznych przyłączenia do sieci wynosi 2 lata.

Przyłącze tymczasowe czy stałe?

Sytuacja jest bardzo prosta – na czas budowy wykonuje się napowietrzne przyłącze tymczasowe, które staje się aktywne po założeniu licznika. Po zakończeniu prac budowlanych lepiej od razu zwrócić się do zakładu energetycznego o przyłącze stałe, które jest po prostu tańsze. Jeżeli przyłącze ma mieć charakter napowietrznego, to linia napowietrzna jest poprowadzona do skrzynki złącza napowietrznego. Znacznie częściej wybierane przyłącze kablowe zostaje poprowadzone pod powierzchnią ziemi według sporządzonego projektu. Teraz jedynie pozostaje poczekać na odbiór wewnętrznej instalacji elektrycznej, wybrać optymalną taryfę naliczania kosztów zużycia energii oraz podpisać umowę. Można zdecydować się na taryfę jednostrefową G11 ze stałą opłatą przez całą dobę albo dwustrefową G12 z niższymi stawkami nocnymi.

Projekt instalacji elektrycznej

Każdy projekt instalacji elektrycznej obejmuje cały schemat i plany jej przebiegu. Jednocześnie są zawarte parametry oraz rozwiązania sieciowe, a także dopasowanie optymalnych materiałów dla danego domu – znaczenie ma nawet ich jakość. Projekt powinien uwzględniać wszelkie parametry związane z dostępną siecią elektryczną, aby zapobiegać przeciążeniom oraz zwarciom. To nie tylko kwestia rozmieszczenia punktów świetlnych, puszek czy gniazd wtyczkowych, ale także usytuowania skrzynki bezpieczników oraz lokalizacji zabezpieczeń uziemiających. W projekcie warto dodać schemat rozprowadzenia energii elektrycznej na terenie całej posesji.

Powstaje zatem kwestia, kto powinien się tym zająć, a odpowiedź jest prosta – projekt instalacji elektrycznej powinien wykonać elektryk ze stosownymi uprawnieniami w zakresie eksploatacji urządzeń, instalacji oraz sieci elektroenergetycznych o napięciu do 1kW bądź firma świadcząca kompleksowe usługi elektryczne. Tu nie ma możliwości drogi na skróty, jeżeli zależy Ci na bezpiecznym i wygodnym użytkowaniu poszczególnych elementów instalacji. Nawiasem mówiąc, projekt instalacji elektrycznej jest również niezbędny przy jej rozbudowie i modernizacji. Ta zaś bywa konieczna, jeżeli kupujesz już wcześniej użytkowany dom.

Podstawą do wykonania projektu instalacji jest najczęściej szkic od architekta i to na nim elektryk łatwo może zlokalizować wszystkie elementy instalacji, aby je dopasować do konkretnych potrzeb. Zalety dobrze sporządzonego projektu odczuwa też elektryk podczas poprowadzenia wszystkich przewodów oraz pozostałych elementów sieciowych. Unika się w ten sposób późniejszych problemów ze zbyt małą ilością źródeł światła i gniazd elektrycznych, niedostateczną ilością obwodów, niedopasowaniem zapotrzebowania na moc, kłopotów związanych z nierównomiernym obciążeniem faz. Projekt instalacji elektrycznej przewiduje nawet aspekt komfortowego dostępu do rozdzielnicy oraz jej wielkość. No i niezwykle ważna rzecz – dzięki projektowi nie dojdzie do rażącego błędu wykonawczego, czyli poprowadzenia instalacji elektrycznej pod kanalizacyjną i wodociągową. Aż strach pomyśleć, co mogłoby się stać, gdyby doszło do awarii i zalania sieci elektrycznej. Aha, dobrze wykonany projekt przydaje się podczas przyszłych remontów.

Instalacja elektryczna zewnętrzna

Niektórzy kwestionują potrzebę jej wykonania, ale przecież taras, podjazd pod garaż, brama wjazdowa, taras, a czasami nawet ogród po prostu wymagają oświetlenia. Myślisz o domofonie lub wideodomofonie? No to przecież konieczne jest zasilanie energią elektryczną. W każdym razie trudno kwestionować wykonanie zewnętrznej instalacji, jeżeli chcesz wygodnie poruszać się wokół domu nie tylko w ciągu dnia, ale i po zmroku.

Część zewnętrzna instalacji wymaga jednak spełnienia bardziej rygorystycznych warunków bezpieczeństwa z powodu zwiększonego ryzyka przypadkowego uszkodzenia mechanicznego czy z powodu niekorzystnych warunków atmosferycznych. Dlatego powinno się stosować wyłącznie przewody z solidną izolacją YKY, najlepiej jeszcze osłonięte dodatkowo specjalnymi oprawami, szczególnie w pobliżu drzew – ochroni to przed wrastaniem korzeni w przewody. Kable należy też układać powyżej poziomu terenu, na głębokości minimalnej wynoszącej 0,5 m i przysypać piaskiem. Należy jeszcze pamiętać o zabezpieczeniu w postaci folii niebieskiej, którą umieszcza się 10 cm ponad nimi.

Przy zasilaniu 24 V konieczny jest transformator bezpieczeństwa, który rozdziela uzwojenia pierwotne i wtórne, a tym samym zapobiega pojawieniu się napięcia 230 V. Jeżeli na zewnątrz potrzeba 230 V, to nie wolno zapominać o wyłączniku nadprądowym i różnicowoprądowym.

Instalacja elektryczna wewnętrzna

Niedostateczna ilość gniazd elektrycznych i źródeł światła w dużym stopniu utrudnia korzystanie z urządzeń elektrycznych oraz obniża komfort przebywania w domu. To już nie te czasy, kiedy obowiązywała norma jednego gniazda na 6 m². Po co utrudniać sobie życie rozgałęziaczami i przedłużaczami, jeżeli można wygodnie włożyć wtyczkę do gniazda. Dlatego zaleca się myślenie przyszłościowe i wykonanie nawet większej ilości obwodów oraz gniazd już na etapie stawiania domu. Oszczędzi to kłopotów, czasu i pieniędzy na przyszłość.

Warto też wykonać kanał instalacyjny łączący kondygnacje domu, który zarazem umożliwi bezproblemową rozbudowę instalacji. Wystarczy nawet plastikowa rura o średnicy 50 mm, którą ukryje się w bruździe ściennej.

To tyle, jeżeli chodzi o kwestie ogólne. Omówieniem wszystkich elementów instalacji elektrycznej w domu zajmiemy się w kolejnym wpisie.