Rozdzielnica elektryczna jest centralnym punktem każdej instalacji elektrycznej. Ta skrzynka elektryczna, jak inaczej brzmi nazwa, zawiera wszelkie urządzenia i podzespoły służące do ochrony instalacji, a także jej sterowania, regulacji i wykonywania pomiarów.
Zadania rozdzielnicy elektrycznej
Rola rozdzielnicy w domu okazuje się obecnie wyjątkowo ważna. Ma to związek z niezwykle rozbudowanymi instalacjami – oprócz tradycyjnych przewodów elektrycznych do oświetlenia czy sprzętów AGD mamy też do czynienia z przewodami instalacji multimedialnych oraz ochronnych. Łatwo byłoby więc o przeciążenie i powstawanie przepięć. W związku z tym, że zazwyczaj wszystkie przewody prowadzone są w pobliże wejścia do domu, gdzie następuje ich połączenie z zewnętrznymi sieciami, to zachodzi konieczność zamontowania w tym miejscu urządzenia zabezpieczającego, a taki właśnie charakter ma skrzynka elektryczna.
Podstawowe zadania rozdzielnicy:
Ochronne
Rozdzielcze
Pomiarowe
Regulacyjne
Sterownicze
Sygnalizacyjne
Oczywiście należy dobrać rozdzielnicę do konkretnych warunków, w jakich będzie ona pracować oraz do posiadanego osprzętu. Wynika z tego, że nie ma jednej, uniwersalnej skrzynki. W każdym razie bardzo ważny jest dobór odpowiedniej rozdzielnicy, a jeszcze istotniejszy jej montaż. Warto pamiętać, że nieumiejętne podłączenie skutkuje uszkodzeniem urządzeń elektrycznych, a nawet może prowadzić do pożaru. Dlatego też zaleca się powierzenie tego zadania doświadczonemu elektrykowi posiadającemu stosowne uprawnienia.
Rodzaje skrzynek elektrycznych
Jak już wcześniej wspomniano, nie ma uniwersalnej rozdzielnicy i klasyfikuje się te urządzenia pod względem:
Sposobu instalacji – rozdzielnice przyścienne, naścienne bądź wolnostojące
Miejsca instalacji – rozdzielnice zewnętrzne (napowietrzne) i wewnętrzne
Zasady konstrukcji – np. rozdzielnice tablicowe lub szafowe
Spełnianej funkcji – np. rozdzielnice oświetleniowe bądź siłowe
W mieszkaniach, domach i wszelkich obiektach nieprzemysłowych stosuje się rozdzielnice tablicowe. Mają one postać małych skrzynek wyposażonych w drzwiczki i są przeznaczone do zawieszenia na ścianie bądź zamontowania we wnęce. W przypadku standardowych instalacji drzwiczki skrzynki są zazwyczaj pełne, natomiast przy instalacjach multimedialnych transparentne. Te ostatnie są przeznaczone do uporządkowania i zamontowania połączeń urządzeń multimedialnych, jak router WI-FI, modem oraz teletechniczne sieci zewnętrzne z instalacjami wewnętrznymi budynku.
Tego typu rozdzielnice tablicowe przeznaczone do budynków mieszkalnych muszą mieć nie tylko odpowiednie zabezpieczenia nadmarowoprądowe oraz różnicowoprądowe, ale także aparaturę ochrony wewnętrznej od przepięć łączeniowych i atmosferycznych. W rozdzielnicy można zarazem zlokalizować programatory sterujące, rozłączniki izolacyjne oraz przekaźniki priorytetowe. Jeżeli w złączu nie ma układu pomiarowego energii elektrycznej, to powinien się on znaleźć właśnie w rozdzielnicy.
Wyposażenie rozdzielnicy elektrycznej tablicowej
Każda skrzynka elektryczna składa się z kilku istotnych elementów.
Zabezpieczenia nadmiarowoprądowe
To zdecydowanie jedne z najważniejszych części rozdzielnicy – wyłączniki, które zabezpieczają obwody elektryczne oraz odbiorniki końcowe przed niekorzystnymi skutkami przeciążeń czy zwarć elektrycznych w danym obwodzie. Wyboru stosownego typu wyłącznika dokonuje się na podstawie obciążenia obwodu oraz charakteru odbiorników zasilanych z niego.
Wyłączniki nadmiarowoprądowe o charakterystyce B stosuje się do ochrony obwodów zasilających urządzenia oświetleniowe i grzejne. Zabezpieczają odbiorniki o niewielkich prądach rozruchowych oraz niewrażliwych na przeciążenia termiczne.
Wyłączniki o charakterystyce C idealnie zaś sprawdzają się w obwodach zasilających pompy czy sprężarki z silnikami o mocy wynoszącej kilka kilowatów.
Wyłączniki różnicowoprądowe
Kolejny kluczowy element rozdzielnicy, którego zadaniem jest szybka i odpowiednia reakcja na wszelkiego typu nieprawidłowości w chronionym obwodzie. Chodzi zwłaszcza o uszkodzenia zasilanego urządzenia albo w izolacji przewodu elektrycznego. W razie pojawienia się jakiegoś zagrożenia wyłączniki różnicowoprądowe odłączają natychmiast obwód spod napięcia. Dzięki temu nie ma zagrożenia porażenia prądem bądź zagrożenia pożarowego.
W domach jednorodzinnych wykorzystuje się dwa rodzaje wyłączników różnicowoprądowych. Głównymi urządzeniami są wyłączniki na prąd różnicowy 300 albo 500 mA, które mają za zadanie ochronę przed pożarem wywołanym przez niesprawne urządzenia elektryczne bądź wadliwą instalację elektryczną. Z kolei wyłączniki różnicowoprądowe o prądzie znamionowym różnicowym max 30 mA stanowią ochronę podstawową przed dotykiem bezpośrednim.
Ważna uwaga – co najmniej jeden wyłącznik różnicowoprądowy musi znajdować się w każdym domu i jednocześnie tyle wyłączników nadmiarowoprądowych, ile jest obwodów. Tak stanowią przepisy. Warto jednak mieć więcej wyłączników różnicowoprądowych – zaleca się, aby jeden tego typu wyłącznik był na każdą grupę obwodów.
Rozłącznik izolacyjny
Pełni on funkcję wyłącznika głównego i stanowi pierwszy element skrzynki, do którego zostaje podłączony zasilający kabel główny poprowadzony ze złącza kablowego. Podstawowym jego zadaniem jest odłączenie pojedynczego obwodu lub całego układu od napięcia. To bywa konieczne w przypadku nie tylko awarii, ale także w trakcie remontu czy dłuższej przerwy w użytkowaniu instalacji.
Ochronniki przeciwprzepięciowe
Te elementy służą do obniżenia wartości natężenia i napięcia prądu, kiedy te wartości gwałtownie wzrastają wskutek uderzenia pioruna w linie przesyłowe. Można więc powiedzieć, że dzięki ochronnikom nie dochodzi do przepięć w instalacji elektrycznej, co groziłoby zniszczeniem delikatnego sprzętu elektronicznego i elektrycznego.
Lampki sygnalizacyjne
Ich zadaniem jest informowanie o obecności lub braku napięcia w określonych punktach przyłączeniowych.
Programatory sterujące
Dzięki nim można załączyć określone obwody o konkretnie wskazanej godzinie.
Przekaźniki priorytetowe
Służą do odłączenia urządzenia o największym poborze prądu, kiedy zostaje przekroczony dany przydział mocy.
Montaż rozdzielnicy elektrycznej
Rozdzielnicę wyposażoną we wszelkie zabezpieczenia umieszcza w szafce lub zamykanej wnęce. Ważne jest miejsce jej instalacji – chodzi o to, aby zapewnić sobie łatwy i bezproblemowy dostęp do niej. Właśnie dlatego najczęściej umieszcza się rozdzielnicę w korytarzu, przedpokoju lub wiatrołapie.
Jeżeli szafka rozdzielnicy będzie zlokalizowana w części mieszkalnej, to wystarczy niski stopień ochrony od wpływów zewnętrznych, a więc IP30. Trzeba jednak pamiętać, że rozdzielnica elektryczna zamontowana w kotłowni lub na zewnątrz powinna mieć obudowę wykazującą znacznie większą ochronę przed wpływami zewnętrznymi, a zwłaszcza pyłami i wilgocią. W takim przypadku zaleca się IP65.
Rozdzielnica jest zasilana kablem ziemnym ze złącza zlokalizowanego w linii ogrodzenia bądź linią wewnętrzną ze złącza napowietrznego na ścianie domu.
Mino że rozdzielnice mają specjalne otwory montażowe i teoretycznie nie powinno być większych problemów z samodzielnym montażem, to jednak względy bezpieczeństwa nakazują zwrócenie się o pomoc do certyfikowanego elektryka z uprawnieniami. O błędy naprawdę łatwo, a ich skutki bywają naprawdę groźne. Jeżeli chcesz więcej poczytać na temat typowych błędów popełnianych przy instalacji elektrycznej, to zapraszamy do innego naszego tekstu https://iagat.pl/instalacja-elektryczna-w-domu-poznaj-5-typowych-bledow/
